Bydgoszcz ma sięgające daleko wstecz tradycje wodniackie. Pierwszy klub wioślarski powstał nad Brdą już w XIX wieku. W wolnym kraju najprężniej działał Yacht Klub Polski.
Ruder-Club-Frithjof, pierwszy udokumentowany klub wodniacki założono 16 maja 1894 roku w kawiarni Uraegera na Starym Rynku. Ojcami-założycielami byli faktycznie ojcowie – młodych wioślarzy. Początkowo towarzystwo nazwano Private Rudervereinigung, czyli Prywatne Stowarzyszenie Wioślarskie. Nazwę tę zmieniono w 1895 roku na wniosek nauczyciela gimnazjalnego Floriana Manna na Ruder-Club-Frithjof, a nazwy łodzi zaczerpnięto ze skandynawskiej sagi o Frithjofie Dzielnym. Na fladze klubowej umieszczono niebieski krzyż i sześcioramienną niebieską gwiazdę w lewym górnym rogu. Sportowcy spotykali się w hotelu „Pod Orłem”.
Największy tor regatowy w kraju
Lokalnym sportowcom bez wątpienia pomogło funkcjonowanie Bydgoskiego Węzła Wodnego. Krajowe regaty w porcie drzewnym urządzono po raz pierwszy w 1912 roku. Towarzystwa wioślarskie z całych Niemiec uczestniczyły w Regatach Wschodnioniemieckich do 1916 roku. Jeszcze większą popularnością BWW cieszył się w międzywojniu. Działało wówczas już blisko 20 klubów wioślarskich oraz sekcji kajakarskich i żeglarskich. Z danych historycznych wynika, że w 1937 roku Bydgoszcz szczyciła się 12 klubami wodnymi. Trenowało w nich, na 112 łodziach, aż 1116 wioślarzy, a na Brdzie zbudowano 11 przystani, zlokalizowanych w tzw. dzielnicy wioślarzy na wschód od Starego Miasta. Kluby odnosiły znaczące sukcesy a ich gabloty zapełniały się trofeami.
Tej popularności nie ma się co dziwić, bowiem w 1920 roku port drzewny przekształcono w największy tor regatowy w całej Polsce. Pierwsze regaty zorganizowało tu Bydgoskie Towarzystwo Wioślarskie. Powstała oczywiście także infrastruktura, czyli trybuny dla 2500 tys. widzów, czy szałasy wioślarskie. W 1928 roku bydgoszczanie triumfowali w Igrzyskach Olimpijskich w Amsterdamie, a już rok później znów stanęli na podium – właśnie po zawodach Mistrzostw Europy w Wioślarstwie na torze wodnym w Bydgoszczy. Ekipa zdobyła brązowy medal. Bydgoszcz zyskała wówczas miano „polskiego Henley”, czyli miasta wioślarzy. Liczne sukcesy notowały tu takie kluby, jak BTW, Kolejowy KW, Bydgoski Klub Wioślarek czy Klub Sportowy „Wodnik”.
„Wodnik” i jego zasługi
Spośród przedwojennych klubów wodnych na wyróżnienie zasługują przede wszystkim „Wodnik” i Yacht Klub Polski, które swoją działalność kontynuowały także po 1945 roku. Bydgoski Klub Sportowy „Wodnik” istniał w latach 1934-1939 i 1945-1949. Jego założycielem był Stanisław Strąbski, redaktor Dziennika Bydgoskiego, a od 1935 roku prezes Pomorskiego Okręgowego Związku Kajakowego. „Wodnik” posiadał dwie sekcje: pływacką i kajakową i organizował prestiżowe imprezy wodne. W 1936 roku odbyły się zawody o mistrzostwo Brdy na trasie z Koronowa do Bydgoszczy. Rok później były już tak popularne, że wystartowały w nich 84 załogi z całej Polski. W 1938 roku „Wodnik” był gospodarzem Międzynarodowego Spływu Kajakowego Brdą z Jeziora Charzykowskiego do Bydgoszczy. W 1937 klub mógł przechowywać łodzie i kajaki już we własnej przystani na Brdzie. Po wojnie klub ulegał wielu przemianom. Wcielono go m.in. do Zrzeszenia Sportowego Związkowiec, ZS Kolejarz, ZS Ogniwo i ZS Sparta, a ostatecznie KS Gwiazda. Najbardziej utytułowaną zawodniczką Ogniwa była Daniela Walkowiak, olimpijka z Melbourne. Zajęła 6. miejsce w wyścigu jedynek na 500 m.
Yacht Klub Polski – nasza duma
O wiele bogatszą historię ma Yacht Klub Polski Bydgoszcz, który powstał 5 czerwca 1934 roku w siedzibie Państwowego Zarządu Wodnego w Bydgoszczy przy ul. Nad Portem 2. Inicjatorem był inżynier Stanisław Tychoniewicz, dyrektor Państwowego Zarządu Wodnego. Początkowo klub nosił nazwę Bydgoski Klub Żeglarski i liczył 18 zawodników. Dwa lata później nazwę zmieniono na Bydgoski Yacht Klub, a liczba członków wzrosła do 30. Powstała też przystań drewniana przy jazie w Łęgnowie nad torem regatowym. Klub posiadał cztery jachty śródlądowe oraz pełnomorski „Albatros”, który cumował w Gdyni. Organizował też regaty po Wiśle z Torunia do Bydgoszczy, których tradycja przetrwała przez lata.
Przetrwali na wodzie
Bydgoski oddział Yacht Klubu Polska reaktywowano po wojnie w 1949 roku. Jednak jego odbudowa zajęła lata. Swoją działalność rozpoczął na dobre w 1957 roku pod zarządem komandora Stanisława Janickiego. Siedzibą YKP została nowa żeglarska przy ul. Witebskiej 14/16 nad torem regatowym w Brdyujściu. Banderę nad nową przystanią podniesiono 15 maja 1958 roku. Późniejsze lata działalności YKP to materiał na osobną opowieść.
